Bugün de soru cevap etkinliği yapalım, ne dersiniz?

öğrenci ve velilerden gelen soruları derledik.

Türkiye’de milyonlarca öğrenci gerek okul başarısını arttırmak gerekse merkezi sınavlara hazırlanmak için büyük bir çaba sarfetmektedirler. Bu süreç bazı öğrenciler için kolay geçse de diğer öğrenciler için sancılı olabilmektedir. Bu süreçte ne yapacağını ya da süreci nasıl yönetebileceğini bilemeyen birçok öğrencimiz destek arayışı içerisindedir. Akıllarında yanıtlanmayı bekleyen birçok soru mevcut.  İçinde bulunduğu durumun farkında olan öğrencilerden ve velilerden özellikle de sınav grubu (LGS-YKS)  öğrencilerinden sıkça duyduğumuz soruların birkaçını burada yanıtlayalım.

Öğrencilerden gelen sorular :

Soru 1: Kapasitemi daha iyi kullanarak başarımı yükseltmek istiyorum. Peki  bunu nasıl yapacağım ?

Bunun için öncelikle şu an içinde bulunduğun durumun farkında olman ve analizini yapman gerekiyor:

• Fiziksel sağlığın ne durumda, uyku düzenin nasıl, beslenmen nasıl, fastfood vs tüketiyor musun, ne sıklıkla?

• Ardından zihinsel olarak nasıl bir durumdasın, zihnini hangi uyaranlara maruz bırakıyorsun ve ne sıklıkla?

•  Sonra zamanını nasıl kullanıyorsun, gününü planlıyor musun yoksa gelişigüzel mi geçiriyorsun zamanını, bir rutin oluşturdun mu kendine, O gün için kendini geliştiren neler yaptın?

Tüm bu soruları yanıtladıysan eğer adım adım şunları yap:

1. Uyku saatini sabit tut ve özellikle 11:00-04:00 saatlerinde uykuda olmalısın. Beyin sağlığını iyileştirmen için vitamin ve mineral seviyesi yüksek besinleri tüket. Odaklanma sürene ve kaygına etki edebilmesi için günde en azından 20 dakikalık yürüyüşler yap.

1. Zihinsel sağlığını geliştirmen için dikkat ve gevşeme egzersizlerini yap ve bunu sürekli yap yaşam stilin haline gelsin, böylelikle dikkat ve odaklanma konusunda daha az sorun yaşarsın.

1. Zamanını yönetebilmek için de kısa ve uzun süreli hedeflerini listele, önceliklendir. Ardından planlama yap ve zorlanıyorsan gözünün önünde durabilecek bir alana programını yerleştir.  Başlarda odaklanmakta zorlanıyorsan aralıklarla çalışmayı dene(pomodoro). Programını güncel tut, değiştirmen gerekiyorsa güncelleştirmende bir sakınca yok.

1. Teknoloji kullanımında en fazla iki saat, bu saati aşmayacak şekilde teknoloji kullanımı planlamasını yapabilirsin. Yani teknolojiyi 2 saat aralıksız kullanmaktansa bunu yarım saatte bir girmeyi deneyerek az ama sıklıkla kullanmayı deneyebilirsin. Bu sırada arkadaş ve ailenle geçireceğin zaman yani sosyal destek stresle başa çıkman için yardımcı olabilir sana.

( Teknoloji kullanımı:

6-9 yaş: Günlük toplam süre en fazla 40-50 dk.

9-12 yaş: Günlük toplan süre en fazla 60-70 dk.

12+ yaş: Günlük toplam süre en fazla 120 dk. *YEŞİLAY)

Bu süreç sabır gerektirir, ağır ama sağlam adımlarla tüm bu sorular yanıtlandığın ve eyleme geçtiğin takdirde kapasiteni en yüksek seviyede kullanabilirsin.

Soru 2 :  Ders dinlerken veya okuma yaparken dikkatim hızla dağılıyor. Bunun için ne yapabilirim  ?

Bunun için çalışma ortamında uyaranların sayısına dikkat etmen gerekiyor. Dikkat dağıtan ne kadar çok uyaran varsa odaklanma konusunda o kadar zorluk çekeceksin. Uyaranları azaltmaya çalış ve aynı zamanda çok işle uğraşmamaya gayret et. Bir program çerçevesinde hareket ediyorsan o saati doldur, esnek davranma saat konusunda, o saatini neye ayırdıysan orda kal. Dikkat egzersizlerinden sana uygun olan tekniği seç ve onu bir ay sürdür. Yaşam stilin haline getir.(dikkat egzersizleri çalışması için tıkla)

Soru 3 : Nasıl ders çalışacağımı bilmiyorum   ?

Motivasyon şart diyoruz hep ancak her zaman motive olamayabiliyorsunuz. Bunun sebebi ise bir hedefinin olmaması, varsa bile bu hedef ne kadar gerçekçi ona bakmak, bu hedefe inanman gerek.  Uzun süreli hedef(USH) ve kısa süreli hedefler(KSH) oluşturduktan sonra (USH:mühendislik- KSH: bu ay 70 net gibi) bir yol haritası oluşturman gerekecek. Yol haritası demek bir program oluşturmak ve bir disiplinle, kararlılıkla onu takip etmen demek. Yol haritası oluşturmadan yürüdüğün yolda her yere gideceğim derken hiçbir yere gidemez, olduğun yerde sayarsın. Yol haritanı oluşturduktan sonra çalışma ortamını düzenle, masandan başla düzenlemeye sonra odanı düzenlemeye, ardından çevrendeki olumlu etkileyebilecek insanlara doğru bir düzenlemeye geç. Bu süreçte takıldığın zamanlar olabilir, o konuda çevrenden ve alanında uzman kişilerden destek alabilirsin.

Soru 4 : Geleceğe yönelik beklentilerime nasıl ulaşabilirim  ?

Ne bekliyorsun gelecekten, önce onu sorgulamak gerek. Bunun için de şimdi içinde bulunduğun ortamı incele ve sonra bundan bir 10 yıl sonrasını ele alalım. ‘Ne gibi bir değişim olacak, nasıl bir yerdesin, orada neler yapıyorsun, etrafında kimler var,  nasıl bir arkadaş grubun var ve nerelerde zaman geçiriyorsun, hangi etkinlikleri yapıyorsun?’

Bu sorulara gerçekçi ve inanarak cevaplar verebildiğin takdirde bir beklentiye girebilirsin artık. Gelelim sorunun yanıtına. Bu beklentilere ulaşmak için içinde bulunduğun ortama bakın ve ‘çevrem beni ne kadar etkiliyor, kim destekleyici, kim beni aşağı çekiyor’ analiz yapman gerekecek. Destekleyici bir çevre ve uygun bir yol haritası ile beklentilerine ulaşman mümkün. Ancak zaman içerisinde bu beklentiler değişime, dönüşüme uğrayacaktır, bu da göz önünde bulundurulmalıdır.

Soru 5 : Zamanımı verimli kullanmak için nasıl bir programlama yapmalıyım?

Zamanı verimli kullanılması demek, zaman yönetimini doğru yapmak demektir. En başta yapman gereken şimdiki rutinini ele almak. Zamanını nasıl değerlendiriyorsun: yeme-içme-uyku saatlerin nasıl, kişisel bakım dışındaki zamanını nasıl kullanıyorsun, bunların analizini yapman gerekmekte. Ardından zamanını yönetebilmek için de kısa ve uzun süreli hedeflerini listele, sıralamasını yap. Ardından planlama yap ve zorlanıyorsan gözünün önünde durabilecek bir alana programını yerleştir.  Başlarda odaklanmakta zorlanıyorsan aralıklarla çalışmayı dene(pomodoro). Programını güncel tut, değiştirmen gerekiyorsa güncelleştirmende bir sakınca yok.

Soru 6 : Nasıl bir meslek istediğimden emin değilim. Ne yapmam gerekiyor  ?

Bunun için önce kişilik tipini belirlemen sonrasında ilgin ve yeteneğin neye daha yatkın ona odaklanmalısın, bunun için çevrende rehber öğretmenlerinden destek alabileceğin gibi internet ortamındaki meslek envanterleri de sana bu konuda bilgi verebilir.

Nasıl bir kişilik yapın var ? :

• Dışa dönük bir yapıya mı sahipsin; yani konuşkan mısın, sosyal ve girişken misin, enerjik misin, yoksa içe dönük bir yapın mı var, yani sessiz, dışa kapalı, temkinli, kendi başına bir şeyler mi yapmaktan daha zevk alırsın, onu analiz et.

• Ardından mesleğin günümüzdeki konumu, değeri nedir ve senin mezun olacağın zamanın ortamını ön görerek araştırmanı yap. Bazı mesleklerin maddi manevi getirisi yıllar içinde değişkenlik göstermektedir. İçinde bulunduğu çağın şartlarını göz önünde bulundur.

• Sonra o mesleğin şartları nasıl, çalışma koşulları ne durumda: yoğun stres gerektiren bir ortamda çalışabilir misin yoksa fiziksel beceri gerektiren işler mi sana daha uygun, disiplinli çalışma ortamı mı yoksa esnek bir çalışma ortamı mı istediğin, onu göz önünde bulundurarak meslek tercihini yap.

• O mesleğin maddi kazancını ve yaşam tarzını nasıl etkilediği üzerine düşün.

• Çalışma ortamı da bir o kadar önemli: tek başına çalışmak istiyorsan bağımsız meslekleri düşünebilirsin mesela. Ya da sosyal ilişkileri geliştirmeyi seven biriysen kalabalık çalışma ortamının bulunduğu meslek alanlarını tercih edebilirsin.

Soru 7 : Okulum bittikten sonra beni neler bekliyor   ?

Okulun bittiğinde öncelikle okulun getirmiş olduğu sorumluluklar şekil değiştiriyor. Bitti dediğin noktada başka bir defter açılıyor. LGS dönemi öğrencisiysen eğer lise hayatına başlıyorsun ve çocukluk döneminde getirdiğin davranışlarını değiştiriyor ve ona göre arkadaş seçimi yapıyor olacaksın. Bu dönemde seçeceğin okul ve çevresi senin geleceğini etkileyen temel bir faktördür.  YKS grubu öğrencisiysen eğer o zaman da iş bulma, arkadaşlıklarını ileri bir boyuta taşıma evresindesin. Senin önceliklerin sınavdan çok artık yaşam tarzını düzene sokman olacaktır. Sorumluluklar şekil değiştirecektir. Ergenlik dediğimiz dönem çocukluk ve yetişkinlik arasında sıkışmış olan bir dönem ve siz bu dönemden çıkmış, artık genç yetişkin bireyler grubuna giriyorsunuz.  Sınavlar, okuduğun okullar hepsi birer basamak, bir son değil, seni yetiştiren birer basamak. Bu basamakları sağlamlaştırmanın yoluna bak sadece.

Soru 8: Çevremdeki kişilerle iletişim kurmakta zorlanıyorum. Ne yapmalıyım?

Bu soruya yüzeysel bir cevap verilemez, birçok faktör etki etmiş olabilir çekingen bir yapıya sahipsen eğer. Aile ortamı senin kendini rahat ifade ettiğin bir ortam sağlamamış olabilir ya da akranların sana zorbalık yapmış olabilir ve sen de bu konu tekrarlanır diye belki uzak durmayı tercih ediyor olabilirsin. Ancak bu çözüm değil bir kaçıştır. Bu durumla baş etmek için aile desteği, arkadaş desteği ve bunların etki etmediği yerde de psikolojik destek alman gerekebilir.

Sevgiler.

Klinik Psikolog Evin Şen